donderdag 10 januari 2013

GORDON

Eindelijk! In een winkel die letterlijk tot het plafond opgestapeld was met oude boeken, in een zijstraat van de 'Domweg gelukkig in de Dapperstraat' in Amsterdam, vond ik voor het eerst drie stripboeken terug van Flash Gordon, dé stripheld uit mijn jeugd. Ik had er zelf nog een half stripboek van over en vaker, als ik die ter hand nam, betreurde ik het geen andere delen meer te hebben. Het is ooit uitgegeven door Uitgeverij Nooitgedacht, in Hilversum, maar het is gedrukt helemaal in Italië bij Fratelli Spadi op de Ciampino-Roma, zo zie ik nu.  Ze kostten indertijd  1,95 en in dat ene deel dat ik had zie ik mijn oer kinderhandschrift in houterige blokletters mijn naam schrijven aan de binnenkant van de kaft.

En nu heb ik er ineens  drie delen bij. O! de kleuren zijn pastellerig, licht, paars, geel, roze, groen, met enkele harde accenten rood, staalblauw, donkergroen.... en het verhaal gaat over de aardmensen Flash Gordon en zijn geliefde Dale, tesamen met hun vriend, de wetenschapper Zarro, die vervoerd door een ruimteschip in onbekende werelden de strijd aangaan met drakenmensen, bevriend zijn met gevleugelde valkmannen, tegen o.a. de geelhuidigen van het keizerrijk Ming. Maar in deel 4, Het koninkrijk van Uraza, gaat het om Uraza, die Gordon een drankje heeft gegeven zodat hij alles vergeet en Dale en Zarro zijn slaaf geworden en vechten zich weer vrij en bevrijden ook Gordon.

Deze strip, met de sci-fi elementen, de grootse landschappen, met weinig lijnen wordt een diepte en perspectief opgeroepen, de technische snufjes, Zarro die in dit deel een muur van ijs kan maken en die Gordon onzichtbaar kan maken zodat alleen zijn schaduw te zien is, het simpele liefdesverhaal van Gordon en Dale, die voor elkaar vechten, maar elkaar soms ook wantrouwen en elkaar weer vinden, eén plaatje lichtblauw met een roze uitroepteken daarin, zegt dan : de liefde overwint ook hier uiteindelijk.... deze strip dus, heeft voor mij niks aan impact verloren.

Sterker nog: ik denk dat deze strip voor een soort van oerlandschap en oerdynamiek in mijn brein heeft gezorgd. De strijd tussen goed en kwaad, het fantasievolle exotische, het reizen door tijd en ruimte, de liefde en de vriendschap en verbondenheid met elkaar en andere vreemdsoortige wezens: Het zit hier allemaal in.

Ik las in 'Letter & Geest' van 15 december van Trouw een essay van Frank Ankersmit over de waarde van oude plaatjes voor je verbeelding en het pas later genieten van het echte. Dat een oude afbeelding van de Nachtwacht op een koekjesblik je rijp kan maken om eens, ooit de échte Nachtwacht te aanschouwen. Ik kreeg ineens de herinnering terug van zo'n plaatjes-'toverlantaarn' heet het, geloof ik: je keek door een kijkertje en dan haalde je een handeltje over en dan verscheen in sepia-achtige kleuren en de kleuren van deze Gordon's, van alles. Een afbeelding: De Rialtobrug in Venetië zag ik zo voor het eerst.

En kijk, hoe Venetie uiteindelijk in mijn brein is gaan leven. De aller-allereerste keer, toen ik  als dertienjarige ofzo in Venetië kwam, weet ik nog dat alles me al bekend voorkwam. Dat het begin bij jeugdkleuren en jeugdplaatjes zit: ik denk dat het waar is. Als Venetië de huidige stad van mijn brein is , onstaan lang geleden in een toverlantaarn, dan zijn de stripboeken van Gordon het oerbegin van vele bewegingen die ik in dat brein maak.