Vanochtend ben ik naar de promotie geweest van Hubert Bisschops; Franciscus van Assisi: Mysticus en mystagoog. Een mijlpaal, denk ik. In mijn hele studie theologie heb ik geen enkel woord over F. gehoord. Na dit boek, kan dit bijna niet meer. Leuk om de halve 'franciscaanse familie' bijeen gegaard te zien in de zaal. De zusters en broeders uit de kloosters in bruin habijt. R. vertelde dat ze op de fiets waren gekomen en voorrang had gekregen. Zou de pij dat doen? hadden ze zich lachend afgevraagd.Gek, om je te realiseren dat er in de corona op wetenschappelijke manier over Franciscus werd gedacht en hij als onderwerp behandeld werd. Terwijl het publiek ertegenover met hart en ziel léven, dát Franciscus een mysticus is en mystagoog; allen zijn ooit op de een of andere wijze door het lezen van zijn 'simpele' geschriften ingewijd in het Geheim van zijn leven en zijn geraakt door de verhalen over hem. Dat doet een mystagoog: stap voor stap anderen inleiden, wegwijs maken.
Zó lezen, veronderstelt samen lezen. En zo was het vroeger ook. Zijn teksten zijn aanvankelijk oraal aan elkaar doorverteld, de eerste levensbeschrijvingen en de Fioretti aan tafel in de kloosters bij de maaltijd voor gelezen. Deze week maakte ik het nog mee: hoe een tekst van hem eerst op weerstand stoot. Als je het alleen zou lezen had je het allang aan de kant gegooid. En dan praat je er 2 uur lang met elkaar over en het wonder geschiedt: de woorden openen zich en geven hun geheim prijs.
Precies dit samen, dat ontbreekt eraan in de huidige tijd. Aan de gigantische groei van het marktaandeel van boeken met labels als: spiritualiteit, levensbeschouwing, esoterie, New Age,wijsheid, meditatie etc. etc. en aan het succes van een blad als Happinez blijkt de honger naar geestelijk voedsel. Men is op zoek naar zingeving.
Maar de kans is groot, dat iedereen alleen maar dát leest, wat in je straatje past en blijft hangen in eigen gevoelens en ideeën daaromtrent. Een eindeloze bevestiging van jezelf. Je snoept een beetje hier en daar.
Terwijl de doorbraak, een ommekeer, een echte verandering juist gebeurt doordat je onverwacht oog in oog staat met wat je niet begrijpt, wat allereerst niet in je eigen straatje past. Bij Franciscus was dat het contact met een melaatse. Wat bitter was, werd zoet, zegt hij daarover. Hedentendage lijkt alleen een ernstige ziekte, de dood, pijn en verdriet soms hetzelfde te bewerkstelligen.
Tenzij mensen bij elkaar komen. Tijd nemen om met elkaar te praten wat een boek hun doet, wat erin je raakt en wat je erin niet echt begrijpt. Dat gebeurt in de kerk, bij een goede overweging en dan na de dienst er nog wat over namijmeren; de ene keer heb je er wat mee en een andere keer niet.
Maar mijn boekenclub doet in feite ook hetzelfde. Pas door uitwisseling blijkt hoe verschillend een ieder zo'n boek beleeft en het boek wint zo aan waarde en diepte.
Iedereen die veel leest, verzadigt zijn of haar leeshonger. Maar of het ook verteerd wordt en werkelijk voedt? Ik weet het niet...
