Ijsje, bestaansschaamte

Zo lief... Sunjay had een vrije dag, hij zou met de vroege ochtendbus naar Chennai gaan om daar zijn mobieltje te laten repareren. Dus ik had hem niet verwacht. Bij aankomst stonden de mannen in een kringetje buiten te praten. Maandag is de meest rustige dag, maar sowieso lijkt met elkaar praten een onderdeel van het werk. Springt Sunjay plotseling tevoorschijn, hij is de kleinste van allen, hij was bij de kapper geweest.

Ik herken je bijna niet, zei ik, je lijkt veel jonger! Je had toch vrij? Hij straalde terug. Ik bestelde eten: een dosa en of ik er een bordje met alleen maar groenten bij kon krijgen. Jongere broertje van de baas nam de bestelling op, maar zoals altijd komt Wiki dan nog een keer precies vragen wat ik wil. En toen kwam Sunjay naar me toe en die zei dat hij me op een ijsje wilde trakteren, als ik het goed begreep. Dus eerst bracht hij me een kommetje soep, toen kwam al het eten, en hij kwam met een verpakt ijshoorntje aan. Ik probeerde duidelijk te maken dat ik het graag als  toetje wilde, maar ze begrepen het niet, het gezicht van Sunjay betrok al, dat wilde ik niet.

Dus daar zat ik dan, in de linkerhand aan het ijsje likkend en met de rechterhand Dosa afscheurend en in de sausjes dopend en met een lepel de groenten op Chinese wijze, tjap tjoy, van het bordje lepelend. Good communication! zei Wiki. En Sunjay liep meerdere malen langs me naar het keukentje achter en weer terug, maar keek me niet aan. Uiteindelijk zei ik, het ijsje omhooghoudend: Good!!! Meteen die verzengende glimlach waarbij zijn ogen me doorboren: You are good! zegt hij, we houden elkaars blik even vast en toen liep hij door.

Sunjay roept spontaan heel warme gevoelens bij me op. Het is alsof ik hem al heel lang ken, uit een vorig leven ofzo. Dat we dat met een blik van verstandhouding tot leven wekken, Gisteren vertelde Wiki dat Sunjay geen Engels kan omdat hij al vanaf zijn twaalfde is begonnen met werken. Ze komen beide uit Nepal; door Gandhi is het mogelijk gemaakt dat er vrij woon- en werkverkeer tussen beide landen is, die beschouwde Nepal als het jongere broertje van India. Wiki en Sunjay kennen elkaar al vijftien jaar, zijn elkaar in een hotel in Chennai tegen gekomen met slecht salaris en werkomstandigheden en besloten toen om samen hun geluk te beproeven in Mahabalipuram. Ze eindigen elke dag met een klein flesje alcohol dat ze mengen met water, dat flesje kost 160 rupi. 

Ik probeerde te vragen aan Wiki waarom Sunjay zo vroeg al is gaan werken, maar ik merkte dat de taalbarrière te groot was: hij begreep maar niet, wat ik vroeg: de verleden tijd duidelijk maken, het ging niet. Toen ik het probeerde door de zeggen dat hij vroeger, tegen de wil van zijn familie, op zijn vijftiende zelf gestopt was met  naar school gaan omdat hij avontuur zocht, maar hoe was dat dan bij Sunjay gegaan?, toen was de spraakverwarring compleet.

Wiki vroeg of hij niet naar Nederland kon komen om daar te werken, hij had een paspoort, hoeveel koste een vliegticket en een visum? Ik begon te vertellen over de refugees, hoe er vanuit Afrika zoveel mensen in bootjes  stapten, die op zee dood gingen... dat het helemaal niet mogelijk was om Europa zomaar binnen te komen. I understand... zei hij op een gegeven moment en hij liep naar voren. Onderwijl zie ik me dan die belachelijk rijke Westerling zijn, in een leven vol privileges, waar alles geregeld is vanaf de geboorte tot je dood... 

Ik denk dat bij Wiki de gedachte aan zomaar kunnen werken in Nederland en daarmee een zeer grote
sprong voorwaarts maken, wellicht ook gevoed is omdat ik hen foto’s van de Leemkuil had laten zien: dat ik met die hark daar alle bladeren had weggehaald. ‘Werk is werk’ was toen het commentaar. Kok-zijn is een hogere functie. En er liep nu een man rond die vijf jaar in Dubai had gewerkt als vrachtautorijder en zoveel geld had verdient dat hij hier een huis had gebouwd en een eigen soort van tuktuk heeft kunnen kopen en nu standaard zijn geld verdient met korte ritjes van het foodcenter naar de vijf Rajha’s, twee kilometer verder, 10 rupi per persoon, hij kan er tien tegelijk vervoeren en hij betaald 20 rupi voor een standplaats met de tuktuk voor een winkel, zodat hij zich kan onderscheiden van alle tuktuks bij elkaar bij het busstation. 

‘Vliegschaamte’ daar houden sommigen van ons in Nederland zich dan mee bezig, maar ‘bestaansschaamte’ zou de wereld zoals die is, meer recht doen. Zij vinden het bijzonder dat ik met hen wil praten en belangstelling toon, dat doen de meeste eters dus niet. Als ze het zelf te druk hebben met werk, klanten trekken en naar binnenloodsen vanaf de straat hoort daar ook bij, dan excuseren ze zich bij me. Een keertje was het eten too spicey voor me geweest en de dag erop had ik er geluncht, ook al best spicey en ze hadden bijna helemaal niet met mij kunnen praten, lunchtijd is de drukste tijd. Toen ik die avond niet was gekomen, Sunjay vroeg het nog: Kom je vanavond?, maar mijn buik zat nog te vol van de lunch, en ik dus de volgende avond pas weer verscheen zeiden ze dat ze even bang waren geweest dat ik niet meer zou komen. Friendship zeiden ze toen: Friendship comes from God!