All Lives Matter

Toen waren er nog onschuldige tijden... Ik was beheerder in een Wijkcentrum waar elk jaar een zaaltje gehuurd werd door een Sinterklaasverhuurbedrijf. Af en aan veranderden gewone mensen in Sinterklaas met enkele Pieten en gingen zo een gezin ofzo verblijden. Het gekke vond ik altijd dat meneer Pietje gewoon de weg vroeg en dan als Sinterklaas naar buiten schreed en dan aan je vroeg of je wel braaf was geweest, en je meteen je weer dat kind voelde en heel beleefd: 'Ja, Sinterklaas' zei. Nu denk ik steeds aan die keer dat er een jongen lachend bij de bar stond, vroeg waar hij moest wezen en er stralend bij zei: Ik hoef niet geschminkt te worden, dat scheelt veel tijd! Een zwarte jongen dus, die nu een groot voordeel had in de Sinterklaastijd. 

Toen de Pietendiscussie begon, vroeg men in het Wijkcentrum waar ik toen de beheerder was, expliciet wat ik daar nou van vond. Ik hoefde niet na te denken: Zwarte Piet is zwart en ik heb toen zelfs een lichtbruin houten Pietje die ter decoratie diende, met een viltstift zwart gemaakt. Het verhaal van Sinterklaas en Pieten was toen allang niet meer dat van een witte overheerser met zijn knechten: in het Sinterklaasjournaal was de Sint eerder een oude, broze man die zonder zijn Pieten helemaal niet meer in Nederland kon komen om alle kinderen blij te maken en de Hoofdpiet was het intelligente brein dat alles coördineerde. Black lives matter: mooi toch dat Nederland een verhaal had waar een keer per jaar er zoveel zwarten het publieke domein overnamen? Sint kon dan wel met zijn paard het dak op, maar zonder alle zwarte pieten zou er geen cadeautje de huiskamer in komen.

Gisteren keek ik naar de film Two is a Family, over een man die een baby in handen wordt geduwd door een vrouw, het resultaat van een nachtje. Demain toute commence  is de Franse titel van deze tweetalige film en dat is eigenlijk beter. Ik keek om te zien hoe deze zwarte man werd neergezet. Hij is een mooie grote viriele man, een feestbeest die heel makkelijk witte vrouwen weet te versieren in de tropische vakantieomgeving waar hij zich bevindt en hij is de kapitein of bootbestuurder van een jacht, dat hij als liefdesnest gebruikt, waarvan de eigenares een oudere blanke vrouw is. Ik dacht: alle clichés zijn dus aanwezig: een vrolijke man, die zich wat dommig houdt, maar met zijn charmante sex appeal wel een potje kan breken bij iedereen, misschien is dit Senegal, waar rijke westerse vrouwen een zwarte 'lover' zoeken om even alle stress van zich af te laten werken...

Maar het verhaal evalueert. Hij krijgt dus die baby in de handen geduwd van een blanke vrouw, hij besluit de huilende baby terug te brengen naar Londen, hij valt al op in de metro naar de pub waar zij zou werken, door een blanke, wat dikke homo met baard, die producent is in de filmindustrie en die hem meteen een baan aanbiedt als stuntman, omdat hij zich van een van de heel hoge roltrappen die Londen rijk is in de ondergrondse, naar beneden laat glijden omdat hij onderaan de baby vergeten is. 

Dan worden heel veel jaren in korte tijd verteld: de moeder blijkt onvindbaar en hij wordt stuntman en verdient goed, met de homoman is een vriendschap ontstaan en het meisje wordt acht jaar en krijgt een soort droomwereld en droomvader: Een huis met een kinderglijbaan en een ballenbak en grote playmobil poppen, wolken tegen de blauwe muren... Ze hebben allerlei spelletjes en rituelen met elkaar, ze dansen en basketballen door de straten. Maar ze verschijnt maar vijf dagen per maand op school. Nog steeds hangt er om hem heen, als je dat zou willen, iets van de dommige cliché-neger, zo'n mannelijk tegenwicht van de dikke down -to-earth bediende en tweede moeder van Scarlett O Hara in Gone with the Wind.

Maar hoe verder de film vorderde werd ik toch meegenomen. In een korte scene waar vader en dochter een dokter bezoeken, krijgt hij de onheilstijding dat er niks meer aan te doen is... Hij veegt de tranen uit zijn ogen weg en zegt tegen zijn dochtertje die buiten wacht dat de dokter zei dat ze naar het pretpark moesten. Dolle scenes in achtbaan en attracties, maar zij begint haar moeder te missen, waarvan ze denkt dat deze een geheim agente is die over de wereld reist: elke dag zet hij een berichtje namens haar op de mail... De homo-vriend, die zich als een moeder voelt van het kind raadt hem aan de waarheid te vertellen, ze komt er toch een keertje achter. Maar hij twijfelt en wil haar perfecte droomwereld niet verstoren... Dan duikt de biologische moeder weer op en wil het kind. De rechtbankscene lijkt op die van Meryl Streep en Dustin Hofmann in Kramer vs Kramer.

Kortom: het is allemaal "In the eye of the beholder" Ik kan wel denken dat een zwart mens als een cliché wordt neergezet, maar dan is het mijn cliché, gevoed door de opinie van anderen... Zwart is in feite neutraal zwart. Maar als voor zoveel zwarte mensen in Nederland een zwarte piet onverkort met slavernij wordt geassocieerd en dus pijn  doet, dan kan dit niet meer. Misschien is het jammer dat rassendiscriminatie in Nederland gekoppeld is geraakt aan de ZwartePieten-discussie en heeft het vertroebelend gewerkt.

Het is alweer tien jaar geleden, zie ik in mijn blog, dat ik over Giovanca schreef, en daarna noem ik haar nog twee keer, en ik zag in haar de toekomst van Nederland. Nu is zij zowel talk-show-host in Op1, naast zangeres natuurlijk, en ook zij was vorige week in M emotioneel: het moet over gaan, dat altijd extra je best moeten doen met een soort van drijfveer in je, dat je elke kans moet grijpen om te laten zien dat "black is beautiful", zeg ik nu in mijn woorden, naar een slogan die ook langer geleden al opmars deed.

Ook ik ken, als gekleurd mens, subtiele discriminatie en weet wat het is om ergens op de achtergrond dat zeurdeuntje te hebben: 'zal ik dat nou wel gaan doen,  speelt in deze kortaffe reactie nou toch mee dat ik een kleurtje heb?'... enzovoort. Toen Barack Obama tot president werd gekozen, was Moeder emotioneel. 'Een mens als ons, heeft het zover gebracht', zei ze. Misschien zou de slogan van deze Coronatijd kunnen zijn: "Black Lives Matter; All  Lives Matter."