De ruil

Het samen lezen van de eerste brief van Clara van Assisi aan Agnes van Praag (afbeelding), blijft een razend interessante bezigheid. De brief heeft als thema: De Ruil. Agnes heeft net haar bestaan van koningsdochter opgegeven, om voor eeuwig het leven van een Arme Zuster te leiden. Ze ruilt het ene, rijkdom,  in voor armoede. Waarom? Clara schrijft haar deze brief, als bemoediging en inspiratie. Wellicht.  Gesteld dat Agnes dat nog nodig heeft, voor de keuze die ze al gemaakt heeft.

Het is een Ruil die eigenlijk in alle religieuze en spirituele tradities ergens gemaakt wordt: ergens knaagt het in je 'gewone', bekende bestaan, je zoekt en verlangt iets anders, je weet nog  niet precies wat, maar om er te komen heb je te breken met je bekende leven, met alles wat gewoon en vanzelfsprekend is, en je weet dat dit ook verdriet kan geven aan de mensen in je naaste omgeving. Toch kun je niet anders; om echter, meer bij jezelf , voller te leven dan ervoor. Jezus zegt het heel cru tegen een leerling die vraagt: "Heer, laat mij eerst terug gaan om mijn vader te begraven" Hij antwoordt: 'Volg mij, laat de doden de doden begraven'.

Tja. De regel komt voor in het evangelie van Mattheus (Mt; 8, 21), en Clara gebruikt de regel ervoor in haar brief aan Agnes: De vossen immers, zegt Hij, hebben holen en de vogels van de hemel nesten maar de Mensenzoon heeft niets waar Hij zijn hoofd op kan leggen. Maar Hij boog het hoofd en gaf de geest. Die laatste zin komt weer uit het evangelie van Johannes: Clara doet dus aan knip en plakwerk. Zo'n aards natuurbeeld gekoppeld aan de sterfscène van Jezus aan het kruis.

Dan zegt Clara de volgende zeer ingewikkelde zin waarin het gehele proces dat zich in je geest afspeelt gemeld wordt. Want niet alleen Clara en Agnes hebben een Ruil gemaakt maar God zelf ook. De vraag die ik stelde was: 'We hebben al gezien dat deze brief als thema de ruil heeft. In deze regels spreekt Clara over de ruil die God zelf (de Heer) heeft gemaakt. De ruil heeft een doel. Geef in eigen woorden weer wat Clara hier volgens jou zegt.'

De Heer die zo groot en machtig is, wilde in de maagdelijke schoot komen en veracht, behoeftig en arm in de wereld verschijnen, opdat de mensen, die zo arm en behoeftig waren en die zo'n grote behoefte hadden aan hemels voedsel in Hem rijk zouden worden gemaakt door het bezit van het rijk der hemelen.

De antwoorden waren verbazingwekkend. Intiem en concreet. Allerleisoortige berichten over die ruil die inderdaad een doel heeft: een ieder herkende daar iets van in de  persoonlijke ervaring. Het thema van de ruil lijkt me van alle tijden. Leven is altijd: zoeken, een weg gaan, op een kruising van wegen staan, het ene gaan laten en het andere gaan doen.Wat ruil je waarvoor? 'Van ruilen komt huilen', zei iemand als eerste woorden. Ja, tranen zullen vloeien, tranen vloeien soms zoals barensweeën... en toch kun je soms niet anders... en pas later komen dan de woorden dat je het ook niet anders hebt gewild.

PS: Voor een andersoortige impressie van deze bijeenkomst: zie het blog van zustermarianne.wordpres.com : Gij zijt mijn rijkdom en dat is mij genoeg!