woensdag 20 mei 2020

Jason. SAGA

Ik noem het ‘graphic novel’, dat hele genre van boeken waar beeld en tekst hand in hand gaan en het beeld, de tekeningen het meestal overnemen: zij vertellen het verhaal, meer dan de woorden. Daarmee worden meer lagen van jezelf aangesproken dan wat alleen maar woorden doen. Wat ook een geheimzinnig proces is, wat mij vaak blijft verwonderen: hoe is het mogelijk dat taal, een bladzijde tekst, in jouw hoofd een hele wereld kan oproepen die er dan gewoon is? Nu komen er tekeningen bij en die kunnen zonder dat je de tekst gelezen hebt, soms een direct gevoel aanspreken.

Zo is er Jason, een Noorse auteur, die heel simpel tekent met een hond of een vogel als hoofdfiguur en dat werkt pas, als je het heel langzaam bekijkt en elke tekening bestudeert, zoals bij Nijntje van Dick Bruna: je ervaart dat elke lijn die hij gezet heeft telt en zorgvuldig daar zó staat. Maar Jason behandelt grote thema’s: het vergeefse lege leven in een stad, eenzaamheid, angst, sterfelijkheid en je ermee verzoenen, terugkijken in een ongrijpbaar verleden...hoe doet hij dat? Dan loopt de hoofdpersoon ergens en komt steeds een skelet tegen, of een angstig gezicht of de schim van iemand die hij gekend heeft en dan weet je, aha! Ik heb nu twee verzamelbundels: What I did. (En die punt staat niet voor niks in de titel) en Almost Silent.
Hij heeft nu ook voor het eerst een autobiografisch verhaal gemaakt waar hij , zichzelf als hond heeft getekend en verslag doet van zijn pelgrimstocht naar Santiago de Compostela: On the Camino, misschien dat ik die ook nog eens bestel, kijken of het eigen herinnering wakker roept: ik  heb ooit met de auto de route gevolgd in België, Frankrijk en Spanje. Met opzet niet het einddoel bereikt omdat ik er toen nog over dacht deze tocht te gaan wandelen...De stukken waar ik pelgrims langs de warme stoffige autoweg zag sjokken waren niet echt een aanmoediging...

De afgelopen weken heb ik erg genoten van SAGA, geschreven door Brian K. Vaughan en getekend door Fiona Staples. Het geheel is unaniem ontvangen als misschien de beste van het afgelopen decennium. En, ja, ik snap het, gelukkig. (Ik vind dat prettig omdat ik dan het gevoel heb aansluiting te hebben met een jonge generatie, het post-moderne bewustzijn - ik geloof dat ook deze term alweer achterhaald is: alle traditionele godsdienst is weg, maar mensen blijven verhalen vertellen over de zin en de betekenis van het leven, hoe te handelen in deze tijden?  en SAGA thematiseert het allemaal.

SAGA is van oorsprong een comic: dat houdt in dat er elke maand ofzo, een deeltje van uitkomt met een eigen pakkende kaft die deze verhaalboog samenvat, je zit dus in een vervolgverhaal. Meerdere volumes worden dan gebundeld in weer aparte dikkere delen en uiteindelijk worden die ook weer gebundeld en in hardcover uitgebracht op dik glanzend papier met weer een nieuwe kaft en ik viel voor de afbeelding van deel 1: Baby Hazel die aan een borst zuigt. Dus nu heb ik twee zware hardcovers, deel 3 bestel ik binnenkort en SAGA is nog lang niet afgelopen, het zit nu op de geplande eerste helft. 

Het gaat over... modern ouderschap, door Brian K. Vaughan met opzet zo ingezet, omdat hij net vader was geworden en hiermee ook op zijn eigen vaderschap kan reflecteren, over het vreemde wél toelaten in je wereld: Hazel is het niet voor mogelijk gedachte kind van Alana, die uit een gevleugelde technischer beschaving komt en van Marko, die gehoornd is uit een natuurlijker wereld, waar weven en ‘magie’ gewoon is, maar dat dekt de lading niet, zegt een personage dan. Beide werelden zijn met elkaar in oorlog en niemand of niets is uitgesproken goed of slecht. Het is, zo zegt men, Star Wars en Game of Thrones ineen, de laatste ken ik niet. Maar dit is een comic die ook nooit verfilmd zal worden, zo hebben de auteurs al bepaalt. Er zitten seksscenes in van allerlei soort, emotionele close-ups, vergezichten van vreemde werelden, vermakelijke personages zoals Lying Cat: een kat die elke keer als een personage niet de waarheid spreekt, ‘lying’ zegt... Er is veel over SAGA  te zeggen, misschien later ooit als ik ook Deel 3 tot mij heb genomen.