maandag 13 april 2020

Raak mij niet aan

Een zinnetje kwam plotseling in mijn hoofd: Noli me tangere ('raak mij niet aan' of 'houd mij niet vast’). Het komt uit het evangelie van Johannes (20:17). Het gaat over Maria Magdelena, de vriendin van Jezus zou je wel kunnen zeggen. In het evangelie volgens Filippus dat niet opgenomen is in de bijbel, staat: ’Jezus hield op een andere wijze van Maria dan van de andere leerlingen en hij kuste haar vaak.’ In Jesus Christ Superstar zingt ze het prachtige I don’t know how to love him. Misschien was deze scène wel een van de inspiratiebronnen voor dat lied:

Jezus is dus dood en begraven. Zij gaat terwijl het nog donker is naar het graf en ziet dat het leeg is. Zij bericht dit aan andere leerlingen, die komen ook kijken en gaan weer weg en dan staat ze er alleen. Ze ziet Jezus, maar weet niet dat het Jezus was. ‘Waarom huil je? ‘ vroeg Jezus, ‘Wie zoek je?’ Maria denkt dat het de tuinman was en ze zegt: ‘Als je hem hebt weggehaald, zeg dan waar je hem hebt neergelegd, dan kan ik hem meenemen.’ En dan noemt Jezus haar bij de naam: 'Maria' en ze herkent hem. En dan zegt Jezus: 'Raak mij niet aan!'



Jezus duwt haar dus weg, terwijl ze in zijn armen wil snellen, hij houdt afstand... Heel veel schilders hebben dit afgebeeld, waaronder Giotto en Hans Holbein en dan zie je Jezus als het ware uitdrukken: hou minsten 1,5 meter afstand van mij... En Maria mag haar liefde alleen maar tonen door terug te gaan naar de overige leerlingen en te vertellen dat zij hem gezien heeft. Hecht je niet aan mij, stort je niet in mij, dat helpt niemand verder... Ga voort met anderen de toekomst in...

Dat kan een wijze zijn om nu ook met afstand, die minstens 1,5 meter om te gaan: Kijk niet naar het verleden, dat is voorbij, kijk verder, de afstand die we bewaren zal vruchten afwerpen... Ik zag Gerdi Verbeet gisteren in OP1 bevlogen vertellen over de nieuwe invulling van de 4-5 mei-viering en ik dacht: misschien is het ook een kans om elkaar veel beter te zien en vrijheid intenser te beleven, dan als we het op de bekende wijze hadden gedaan, de geoliede machinerie van een volle Dam, twee minuten stilte en de dag erop bevrijdingsfestivals. Al deze herinneringen meenemen in de nieuwe leegte naar een nieuwe wijze van aanwezig-zijn.... Ik hoorde van een begrafenis waar de auto langs het huis van de overledene reed en alle buren op de stoep stonden met bloemen in de hand. Misschien is dat nog mooier dan wanneer zij zich verzameld hadden in de kerk...

I don’t know how to love him, zingt Maria Magdalena... alles wat zij kende aan trucjes van nabijheid, de wijzen waarop je genegenheid en liefde betoont, het kon niet: deze man ontregelde haar gewone doen. Het Corona-virus ontregelt ons ook. We kunnen geen kant van de platgetreden bekende paden meer op... Er ontstaan nieuwe dingen, nieuwe omgangsvormen, eigenlijk zoals bij een nieuwe liefde. Je kent elkaar nog niet, je tast elkaar af, je ontdekt stapje voor stapje hoe je elkaar nabij kunt zijn. Raak mij niet aan, houdt mij  niet vast, maar raak mij wél aan door mij te zien en te herkennen en daarvan aan anderen te berichten. Hoort, zeg het voort! En Ilse DeLange zong in hetzelfde programma een liedje dat toevallig precies past in deze tijd, maar ontstaan was omdat zij een onbekend pad opging met nieuwe muzikale samenwerkingen: alles wat nieuw en anders is vraagt wat van je: Changes.