De tempel bestaat uit drie delen, elk gescheiden van elkaar door twee tempelpoorten. Zo’n poort heet ‘gespleten poort’ candi bentar en heeft de vorm van een vlam, bedoeld om de demonen af te weren. Het voorste gedeelte is een groot plein met een grote overdekt paviljoen met dakpannen. Daar zijn nu de hanengevechten en omdat er minder mensen waren, nu heel goed te zien. Mannen op de hurken tasten elkaars hanen af: reageren ze op elkaar, zijn ze een beetje vechtlustig? Ze voelen elkaars hanen, wisselen ze even om, er zijn witte hanen en gekleurde. Ze lopen ermee op de arm en strelen de haan. Wanneer de mesjes zijn aangebonden staan de mannen in een dichte kring erom heen. Ze wapperen met de hand de kring in en maken aansporende geluiden, die klonken zoals ik ze me uit de apendans, de kecak herinner. De hanen vliegen elkaar aan en de kring verdicht zich en verwijdt zich: iedereen lijkt ook bang om zelf door een van de vlijmscherpe mesjes te worden geraakt. Maar misschien vul ik dat in: een meter van mij af kletsten twee mannen met elkaar met een haan op de arm en ik dacht: stel dat deze zich losmaakt uit zijn handen en mij dan kan raken?
Een gevecht kan heel snel voorbij zijn. Een paar keer vliegen de hanen naar elkaar toe, soms weer gepakt door de eigenaar en weer in positie gezet. En dan ineens, staat één haan niet meer op, de strijd is geslecht. Er komt een man die met een hakmes de beide poten eraf hakt en die met het kromme mesje terug geeft aan de messenman. De donkere staartveren en de licht-oranje halsveren worden van de haan gerukt en bijeengebonden door weer iemand anders die het verzameld in een grote zak. Aan de kant iemand met een pan kokend water en een waterbak, die als rode limonade is, tegen geld maakt hij de haan panklaar.
Het middelste gedeelte van de tempel was nu ook rustig, Geen gamelanorkest maar in die ene tempeltoren, rietgedekt, nu een trommelaar die elk half uur zo ongeveer, een nieuwe ceremonie aankondigde. Er zaten wat vrouwen te wachten. Naast mij haalde een vrouw de deksel van haar mand: bovenop kleine vierkante offerbakjes met bloemen, ook geld. Dat gedeelte zal wel achterblijven in de tempel. Toen ze naar binnen mocht stak ze wat wierookstokjes aan en liep met haar man en kleine zoontje naar de poort.Vrouwen met torenhoge vergulde offers, sommige zijn als kleine vierkante tafeltjes met daarop allemaal kommetjes gestapeld, komen het alleen maar brengen, lopen meteen door naar het achtergedeelte en komen even later terug en verdwijnen weer.
Ik vond het heerlijk om in dit middengedeelte te zitten. Aan de ene kant het gerinkel van kleine ceremonie-belletjes, en ik weet nu dat iedereen in dat binnenste gedeelte met de rietgedekte tempeldaken op de grond zit en de offeranden en zichzelf laten besprenkelen met heilig water door een priester, terwijl aan de andere kant het rumoer en geschreeuw van de hanengevechten te horen is. Alles in één geheel in de tempel, terwijl de sferen tegelijkertijd zo verschillend zijn. De mannen kunnen in dat voorgedeelte ook water en bloemblaadjes pakken en rijst om op het voorhoofd te plakken.
Ik kwam hier terug: Koko was ook gaan kijken bij de hanengevechten. Zelf deed hij er niet aan omdat het een deel van een ceremonie is en daar heeft hij niks mee. Maar zijn oom kwam het erf op met een heftig bebloede haan, die hij naar de keuken bracht, hij dus wel. Het is geen kwestie van een oudere en jongere generatie: alle leeftijden zijn aanwezig in de tempel en iedereen is er gekleed in sarong, er is daar geen westerse kleding te zien.
