Togetherness

Hij was er niet, I Wayan Mandika, de schilder die hiertegenover woont. Wel zijn vrouw, die een miniatuur Ganesh aan het inkleuren was, een traditionele afbeelding, zoals je die in India ook overal ziet. Aan dezelfde tafel een leerling van de Keliki Kawan Schilderschool. Indonesische moderne muziek uit een box, een klein peutertje en twee kleine kinderen lopen rond.Een man groet mij uit een ander huis op het erf en komt iets later naar me toe. Op de lage tafel waar de twee bezig zijn ligt een boekje, de kleine catalogus van de tentoonstelling die morgen wordt geopend. Twintig schilders van over heel Bali, de Kanti Molas Group, die in de traditionele stijl schilderen.

Nu weet ik wat dat inhoudt: eerste het hele tafereel met potlood tekenen, dan met Chinese inkt de lijnen uitzetten en die tenslotte inkleuren, rondom een driedelige thematiek: het sociale leven op Bali, de uitbundige, overal aanwezige vruchtbare natuur en de religieuze wereld waar vanuit de Balinezen leven. De verlegen en bescheiden man, die geen Engels spreekt, blijkt ook kunstenaar, hij heet I Nyoman Dapet en ook in het boekje aanwezig. Als enige van de twintig schildert hij louter  natuur en ik zie een groen schilderij met veel kokosbomen en talrijke kleurige vogels daarin, die allemaal lijken te bewegen. Lastig als je niet met elkaar kunt praten... We drinken koffie en halverwege gaat hij  weer spelen met het peutertje, dat zijn kleinkind blijkt te zijn en weer ergens anders zitten. Ik verdiep me maar verder in het boekje.

Een schilderij raakt me op een bijzondere wijze. Het is van I Made Arka en het heet Togetherness. Dat was een woord dat Vader vaker gebruikte en wat hij je wenste en zichzelf en zijn gezin... Het bestaat uit zwemmende vissen die een richting op zwemmen en te samen weer éėn vis vormen. In de vorm van de staart zwemmen ook een paar visjes de andere kant uit, maar ze horen er toch bij.

Het commentaar vertelt dat hier het Balinese concept van Tri Hitta Karana verbeeld wordt: een filosofisch principe dat de nadruk legt op harmonieuze relaties met onze medemensen, de natuur en het goddelijke. In het midden van de grote vis, die dus uit heel veel vissen bestaat, is een lege ruimte: dat geeft de mogelijkheid dat je oog even rust en van daaruit ontstaat het  besef dat harmonie in het  leven die rust geeft, waarin juist alle talloze verschillen kunnen gedijen. Dat vraagt wėl een bewuste wil om harmonieus samen te leven, toch samen op te zwemmen. Ik weet bijna zeker dat Vader en Moeder dit schilderij wel in hun vissenverzameling hadden willen onderbrengen.

PS: Middels de zoekfunctie bovenin het blog ontdek ik dat dit de tweede keer is, dat er een blogje Togetherness als titel heeft. Ik had al zo’n vermoeden...