Engelen en stilte (Green Wood Cementry)

Ik had een metrokaart voor een maand en daarna drie keer voor zeven dagen onbeperkt reizen, maar ik kwam één dag tekort. Dus vandaag mocht ik niet met de metro, alleen maar wandelen. Naar Green Wood Cementry, door de woonwijken, vlakbij.

 

Er was meteen een kunstinstallatie die indruk maakte. De muziek, de uitnodiging om er zelf wat te schrijven, heb ik niet gedaan, maar in mijn hoofd wel.

Dit is de mooiste begraafplaats die ik ooit heb gezien. Ik ging er maar wat engelen fotograferen, het deed mij denken aan de engelen van Anselm Grün die twee jaar lang het thema waren bij de meditaties in de kapel van de Clarissen in de Bron, aan de Waterstraat. Wat deed ik dat graag: zo’n meditatie schrijven, voorbereiden, begeleiden. Ik heb wel wat met engelen, zie ik ook als ik nu in mijn eigen blog terugkijk…De Engel van de Overgave; dat was in 2009 (!) , zó lang geleden al, maar het lijkt véél dichterbij. Sommige ervaringen in je zijn tijdloos.

Er kwam plots een dier op mij af, ik weet haar naam niet, rechtstreeks liep het naar mij, keek mij aan, helemaal niet bang, keerde zich om en ging zonnen.

Ik dwaalde er uren rond, van de paden af, op en neer, af en toe liggend in het gras.

Het was er stil, op het geluid van de vliegtuigen na. Ik had nog geen enkel vliegtuig gehoord hier in New York en nu viel het op hoeveel er overvlogen. Het is zoals in de stiltecoupé in de trein: ineens is daar elk stemgeluid, elk kuchje er één teveel.

Joodse en Chinese ‘filmset’

Geheel onverwacht heb ik op één dag meer orthodoxe Joden gezien dan allen die ik vorig jaar elke dag meemaakte. 

Ik moest van Google Maps door de 51ste straat lopen om bij een Chinees restaurant te komen die iemand op Instagram had aangeprezen, zijnde de goedkoopste van New York. Het was bij mij in de buurt. Tot mijn verassing waren er heel veel Joodse mensen buiten, het leek alsof ik op een filmset was beland.

S’avonds, na de maaltijd, wandelend naar huis was het nog steeds zo. In de straten had iedereen de huizen fel verlicht. Was het een speciale feestdag? Ik heb het niet kunnen vinden. Dan moet het zo zijn dat zij zo de wekelijkse sjabbat vorm geven. 

Overdag deed het me denken aan die Zondagen waar ik mee was gegaan met Jasper, op de middelbare school. Hij was streng christelijk vrijgemaakt gereformeerd en mocht op een zondag niks doen. Tussen de kerkdiensten door, zowel in de ochtend als later op de middag, was beschaafde conversatie met elkaar, de hoofdbezigheid.

Hier waren de mannen ergens naar onderweg, jongetjes hadden in de avond iets van…school?…meisjes en vrouwen praten alleen maar.

In de middag stak ik een straat over en wist meteen dat er in dit blok géén Joden leefden. Het was er rommelig, er was weer groen. Het bleek de opmaat van de héél grote Chinese wijk daarachter, waar mijn restaurantje midden in 8 Avenue stond, de grote winkelstraat.

Dit is dus de Chinatown van Brooklyn, die ondertussen groter is dan die in Manhattan. Het grootste verschil is, dat er hier géén souvenierzaken voor toeristen zijn.

Een streng orthodoxe Joodse enclave en Chinatown vlak naast elkaar. Ik zag het ook in de exotische letters in de buitenwijk; het Hebreeuwse schrift en Chinese karakters als buren.

Film op Hunter’s Point

1 - 2 - 3 . . . Op het strand.

 

En dan stap je de metro uit en lijkt het even op een Nederlandse dorpstraat, behoudens de graffiti.

Je volgt de richting waar je ziet dat de zon ondergaat; naar de East River en dan is daar de skyline van Manhattan, vanaf Long Island City, op Hunter’s Point.

Het is er weer prachtig aangelegd voor de mensen; overal bankjes, een park, terassen, met behoud van het oude. Ook de brug die Roosevelt Island met Manhattan verbindt , met de kabelbaan is er te zien.

Het is er weer fantastisch; wat een mooie waterkant, om zó aan de rivier te wonen. Er zijn heel veel kinderen, ze wachten tot de film Alladin begint, georganiseerd door een zomerkamp-organisatie. 

Het wordt een cliché, maar werkelijk alle nationaliteiten en inkomensgroepen lopen er rond. Eigenaren met heel sjieke en dure rashonden, gesluierde vrouwen, puertoricaaanse families, alleengangers, zwarte jongeren in groepjes, enzovoort.

Ik zag het al toen ik er langs liep met mijn ‘wijkcentrum-kennersblik’; dit gaat nooit meteen goed, schoot het door mij heen, toen ik de apparatuur zag, váák problemen om beeld en geluid synchroon te krijgen. En zo was het, je hoorde geen geklaag en uiteindelijk was er dan toch film, en ik ging vlakbij de geluidsbox die het wél deed zitten, voor het optimale geluid.

En na de film nog genietend van de betoverende uitzichten op het water.

En nog wat rond flaneren. De zilte geur van het water deed mij aan de lagune in Venetië denken. De streetfood karren deden nog goede zaken.

Wonen

De vrouw liep twee keer voorbij:’ umbrella’s ‘….en schepjes en emmertjes voor kinderen. Maar er waren geen kinderen, die zitten op school en er waren weinig mensen en een parasol is niet echt meer nodig. Waarom loopt ze daar? Schatten zoeken in het zand en hengelen, dat is wel een leuke dagbesteding, op oudere leeftijd, anticipatie op een verassing. Professionele uitrusting: de mobiel kon op de schop bevestigd worden, kon hij even uitrusten.

Het is heerlijk rustig op het strand, de hele dag naar de branding geluisterd en de aanwezigheid van de zee gevoeld. Zee en bos zijn een beetje mijn biotopen, waarvan ik nu zeker weet dat ik in een bos permanent kan wonen, zoals ik zo’n beetje doe, en de zee iets van voorbijgaande aard is, niet om je er te nestelen. 

Dit is zo heerlijk in New York: eerst bedenken om naar Chinatown te gaan om daar te eten, dan je plan veranderen en in een soort van Russische melancholie komen, door het liedje en dan uiteindelijk bij mij in de buurt mij even in India wanen; mensen aten en bestelden in dat felle licht, dat ik me kan herinneren dat dit er was. Misschien is het een teken van luxe; je laat ermee zien dat je geld hebt om de elektriciteitsrekening te betalen. 

Als  Brighton House het bejaardentehuis is van Brighton Beach, midden in de enclave en aan zee, dan wil ik wél aan zee wonen. Onlangs vernam ik dat in een verpleeghuis je maar één keer in de week kan douchen en je haar dan gewassen wordt.Wat een degradatie. Impliciet ben je geen mens meer, maar een geval dat zorgkosten maakt. Dat je, terwijl je helder van geest bent, zelf niet meer kunt bepalen hoe vaak je wil douchen en wanneer. Hoe houdt je jouw leven waardig,  als de avond valt?

Wandeling

 

Op Columbus Avenue: een mooie opgepimpte kerk met dat groene lichtplan. De priester in zijn overweging meldde dat Jezus voor een omkering van waarden heeft gezorgd en dat de rouw van 9/11 uiteindelijk zal veranderen in vreugde, al begrijpen we niet hoe. De kern van het christelijk geloof?… Toen ben ik weer gegaan.

Door Hell’s Kitchen; ooit de wijk waar de misdaad op haar weligst tierde, in strips en comics dé plek waar Batman, Dare Devil, Jessica Jones etc. actief zijn, nu vol regenboog- uitgaansgelegenheden.

Lunchen in het begin van Hudson Riverside Park. Een favoriet gerechtje uit het Russische buffet: gebakken uitjes met een koek-omelet waar ook lever in is verwerkt. 

De afgelopen 25 jaar zijn alle oude pieren opgekalefaterd tot één groen en levendig gebied. Opnieuw niet door de gemeente, maar door particulieren.  Er liggen ook tennis- en basketballenvelden aan: gratis, bij meer animo, elke keer een uur.

In de schemering waren er héél veel joggers en sporters.

 Gaan zonnen op een bankje nog dichter bij het het water.Tijdens de lunch vroeg een vrouw of ze ook aan het tafeltje kon zitten. Grote tassen bij zich met kleding en een slaapkussen. Ze was wel redelijk gekleed, héél kort rokje, roze schoenen, met kettingen, armbanden, ze ging cola en cookies eten. Ik probeerde een praatje met haar te maken, ze reageerde niet echt, maar keek mij wel af en toe doordringend aan. Een zwerfster, een hoertje?… Wel een onmachtig gevoel om geen click te kunnen bewerkstelligen…

Ik kwam langs de Chelsea-Piers, waar grote complexen met voetbalvelden en andersoortige sporten in verborgen waren, er was zelfs een golfclub. Ik kwam aan bij Pier 57, naast Little Island, met een gratis Rooftop, en over de hele pier een Food Hall; restaurantjes uit de diverse keukens die New York rijk is.

Ik genoot van de uitzichten.

Aan de andere kant van Little Island ligt nu New Yorks eerste stadsstrand. Vorig jaar was het nog een bouwput. De stalen constructie is een kunstwerk; het zijn de contouren van het pakhuis wat er ooit stond.

Toen kwam ik op pier 45, die in het verlengde ligt van Christopher Street, volgens de New York Times komt hier overwegend  Lghbtq+ publiek. Ik zag dat niet meteen. Leuk om weer Argentijnse tangomuziek te horen, het bracht me terug in het verleden, waar ik ooit nog de danspartner was van S. die aan zijn drie nieuwe buren tangoles ging geven.

En toen verscheen daar de straal van licht, terwijl ik al vlakbij het 9/11 Memorial was. Een wandeling van Lincoln Center op de hoogte van het Central Park, naar Down Town.

9/11 : Tribute in Light

 

Het was heel erg druk bij The Memorial: de twee vierkante watervallen op de plek waar ooit de Twin Towers hebben gestaan. Het leken me allemaal New Yorkers, ik zag geen toeristen. Van vorig jaar herinner ik mij dat het er s’avonds helemaal verlaten is en het water is uitgezet. 

Na zonsondergang verschijnen en twee lichtstralen aan de hemel. Uit de verte bij de Hudson leek het er aanvankelijk maar één.

Maar dichterbij waren het er toch twee. Zij blijven branden tot zonsopkomst, met af en toe pauzes van twintig minuten om migrerende vogels voorbij te laten vliegen.

Ook in mijn buurt was de straal duidelijk te zien.

Ontmoetingsruimte

 Het Lincoln Center ging weer open en in de David Geffen Hall hangt de sfeer van de ontmoetingsruimte in een wijkcentrum. Muziek op de achtergrond, je kunt een drankje halen, mensen zijn bezig achter laptops, in een hoek zit een groep oudere dames het debat van Harris en Trump te evalueren. Unaniem eens dat Harris het heel goed deed en dat ze misschien een tweede debat moet doen, om meer bekendheid te krijgen.

Ik maakte ondertussen twee collages van het gebeuren van vanochtend.

9/11 : Table of Silence

 Om 8.10 begon de Table of Silence, een dans-ritueel- performance voor 9/11. Indrukwekkend. De ruimte van het plein met de fontein is geheel gebruikt als decor. Op de rand van de fontein stonden bordjes, die de dansers ook op hun rug droegen. Ze lijken witte fladderden vogels, of zielen. In het begin zegenden twee Japanse monniken het water van de fontein en de bordjes rondom. Een vrouw met een klankschaal gaf bepaalde momenten aan. Er is een moment dat een ieder het bordje van de ander op de rug pakt en er was een moment van bewegingloos zijn en absolute stilte: om 8.46 , toen het eerste vliegtuig de Noord-Toren doorboorde.

Elke stap die gezet werd, was op de hartslag van een trommel: het geeft de hartslag aan van de mensheid, en de gedeelde menselijkheid, in het verlangen naar vrede en harmonie. De dans laat in gebaren de pijn zien van wat er gebeurde, maar ook de veerkracht daarna, het opnieuw opstaan, zo zei een vrouwenstem vlak voor de dans begon. Volgens een omstander was het degene die de dans gemaakt heeft.

Nadat het voorbij was werden er rode papavers en bloemen van papier en Palestijnse sjalen gelegd op de rand van de fontein. Opvallend dat daar door het Lincoln Center dus toestemming voor is gegeven.

Ik typ dit nu op een stoeltje aan de overkant van Lincoln Center. De tijd op de klok geeft het moment aan dat het tweede vliegtuig de Zuid Toren doorboorde.

Presidentieel debat

Perfecte timing: na de eerste hap avondeten uit het Russisch buffet begon het presidentiële debat tussen Harris en Trump, waar Harris in het begin meteen een sterke zet deed: ze liep naar Trump om hem een hand te schudden. Het lijkt mij duidelijk: Harris was aanwezig, ze liet zien een verantwoordelijke, waardige, gevoelige president te kunnen zijn voor alle Amerikanen en dat Trump een gevaar zou zijn als hij weer president wordt. Trump leek alleen maar kwaad en bezig met zichzelf. Of het zal helpen is onduidelijk: de race is nek aan nek.

Ik had weer een heerlijke dag op het strand.

In de ochtend, over Beverley Road naar de Q-lijn; áls ik de mogelijkheid had, zou ik ook een torentje op mijn huis bouwen. De Dahlia’s doen me denken aan de kloostertuin in Velp-Grave, waar broeder Janus mij de dahlia’s leerde dieven. Ze lukken niet, noch in mij stadstuin, noch bij mijn boshuisje. 

Een Jood, Palestina, Central Park

Er liep een Jood over het strand en later zag ik hem bij de metro. Aan zijn uitdossing was het een arme Jood; heel anders dan de Joden die ik vorig jaar dagelijks in de buurt zag. Nu zit ik in een geheel gemixte buurt en heb ik meer boerka’s gezien dan ooit. In mijn straat was er zaterdag een ‘blockparty’ en de dag erop hingen er allemaal nieuwe borden over Palestina. Ik zag helemaal voor mij dat een buurtbewoner ze in de aanbieding had en meerderen toen dachten: waarom ook niet?

Op het strand hebben de meeuwen het weer overgenomen. Ik heb ze gevolgd: eentje zat dichtbij mij heel lang haar veren te wassen, ze liep mank, maar bleek later toch te kunnen vliegen. Bij nader inzien bleken veel meeuwen mank te zijn en waren er verschillende soorten. Vliegen, op zee dobberen, in het zand liggen; geen gek bestaan, al suggereert Jonathan Livingston Seagull van Richard Bach en op muziek gezet door Neil Diamond, die hier woonde wel wat anders. Beide waren favoriet in mijn tienerjaren. En die vogels zijn natuurlijk ook niet vanzelf mank geworden.

Om half zeven liep ik Central Park in, de wolkenkrabbers oranje door de ondergaande zon. Rond kwart voor tien,  zag ik in het donker in een rustig zijpad vier grote wasberen en er staken overal meerdere ratten over. (Meer dan 3 miljoen in NY, is de schatting.)  Overdag zie je meer eekhoorntjes. Er heeft jarenlang een vos gewoond, die ook een naam heeft gekregen; bij de quiz in het live radioprogramma hoorde ik alle mensen om mij heen haar naam zeggen.

Een park vol leven, dus. En al die bordjes op de banken laten ook nabestaanden aanwezig zijn, van hen die eerder zo van het park genoten.

Bij aankomst en na afloop van Summerstage en dan buiten het park al die eerbiedwaardige gebouwen, nu viel de fraaie ingang van het Marriot-hotel mij op, terwijl ik er al vaker langs was gelopen.

Nee, The Concert in Central Park  was natuurlijk niet in dit intieme theater, dat moet op de Sheep Meadow zijn geweest. Het was in I981, opvallend hoe onopgesmukt dit zo close-up in beeld is gebracht.

Laurie Anderson

 Ik zag Laurie Anderson bij Summerstage in Central Park, waar het honderd jarig bestaan van de onafhankelijke radiozender van NewYork gevierd werd. Ik was verbaasd dat ze zó klein was, ik dacht dat ze juist een lange vrouw was! 

Toen ik haar zeer specifieke stem weer hoorde, schoot het door mij heen: dát is de compensatie geweest om je met zo’n sterke persoonlijkheid in de wereld te laten zien;  het ontwikkelen van een alles penetrerend, helder geluid. 

Eigenlijk ken ik alleen maar het nummer O Superman. Broer was helemaal weg van dit lied. Ik denk vaak aan hem hier in NYC, waarschijnlijk omdat er zoveel Aziatische mannen zijn in allerlei levensfases en ik daar broer in terugzie. Nu kan ik hem niet meer vragen waarom hij zo ondersteboven hiervan was, ik herinner mij dat hij me écht aanspoorde om dit nummer te gaan beluisteren. Indertijd, het was 1980, kon je dat niet zomaar makkelijk terugvinden op internet, maar ik weet wel dat ik het filmpje toen ook gezien heb. Zond Toppop dat dan integraal uit?

Ik bekeek het nu en zag dat je daaruit inderdaad geen beeld kunt krijgen hoe groot ze is. Het kwam nu érg binnen, Zo scherp, zo vol betekenislagen. Zo heb ik dat indertijd niet ervaren, toen vond ik het alleen maar een beetje spannend en apart. Maar nu: Het is zo modern en profetisch en tijdloos, een levend schilderij. Het raakt aan de persoonlijke sfeer, maar ook aan sciencefiction, de robotica, aan A.I. wat toen nog geen enkele rol speelde. Het is echte kunst.

Blue skies

 

Het is al meer dan 25 jaar geleden, dat een piloot in het vliegtuig dit zei: ‘we vliegen zo Europa binnen en sinds kort kan ik dat zien omdat er een grijze wolk van smog boven hangt’. 

Soms zijn er in Nederland ook blauwe luchten, maar ook weleens niet en dan is het gewoon geworden om te constateren: dat is de luchtvervuiling.

Hier is de lucht altijd intens blauw en alle kleuren scherp. Dit zie ik bij het ontwaken.

En zo was het tijdens de oefening waar ik toevallig tegenaan liep, bij het Lincoln Center, vlak voor zonsondergang , een rituele dans voor 9/11.

 En toen ik de metro uitkwam en de dunste wolkenkrabber van de wereld zag uitsteken boven Central Park. En op de Grand Bazaar, die elke Zondag gehouden wordt op een basketbalveld en in de school.

En later in de middag, wandelend over Columbus Avenue, waar ook nog straatverkopers de junk uit hun auto er pal achter haalden. Ik kocht er een vilten, met de hand gemaakt muisje in kerstkleding. Merry Christmas! zei de bijna tandenloze verkoper, met zeer getaande bruine huid en een soort van cowboyhoed op.

Iets verderop bleek er ook nog een straatmarkt te zijn.

Een vrouw naast mij met een rollator stond uitbundig mee te swingen. 

Er lopen overal zoveel alleen gaande vrouwen: dit is New York!